Gıda kaybı ve israfı, genel olarak gıda tedarik zinciri süreçlerinde incelenen bir olgudur. Gıda kaybı ve israfı, gıda tedarik zincirinin farklı noktalarında meydana geldiğinden, öncelikle ülkenin gıda üretim durumuna bakmak gerekir. Gıdanın bulunabilirliği ve erişiminin kısıtlı olması durumunda gıda israfını azaltmaya yönelik ek önlemlerin alınması beklenir. Gıda kaybı ve israfı, sadece gıda kıtlığı açısından değil, aynı zamanda çevresel etki açısından da bir sorundur. Özellikle dünyanın sınırlı gıda arzına sahip bölgelerinde gıda bulunabilirliğini engellemekte olup dünya çapında su ve arazinin verimsiz kullanımı ve gereksiz sera gazı emisyonları gibi olumsuz çevresel etkilere sahiptir. Gıda, tarımsal üretimle başlayıp tüketim, imha veya diğer bertaraf biçimleriyle sona eren gıda tedarik zinciri boyunca kaybolur veya israf edilir. Dünyada gıda tedarik zincirinin tarımsal üretim aşamasındaki toplam gıda kaybının 412,9 milyon ton civarında olduğu tespit edilmiştir; bu rakam Avrupa, Kuzey Amerika ve Latin Amerika bölgelerinde üretilen gıdanın %20’sine karşılık gelmektedir.
Yeşil ve dijital teknolojiler gıda atıklarını önlemek, yeniden kullanmak ve geri dönüştürmek için giderek daha fazla kullanılmakta, ekonomi ve toplum için yeni fırsatlar yaratmaktadır. Örnekler arasında termal koruma, biyolojik ve biyokimyasal koruma, güneş enerjili soğuk depolama, aktif paketleme, atıktan enerji elde etme, kompostlama, geri dönüşüm, ileri dönüşüm teknolojileri ve yenilikleri yer almaktadır. Nesnelerin İnterneti ve mobil uygulamalar gibi gelişmekte olan dijital teknolojiler gıda paylaşımı, akıllı paketleme, akıllı etiketleme, dinamik fiyatlandırma, ürün izlenebilirliği, akıllı yeniden dağıtım, alışveriş ve yemek planlama ve akıllı depolama için yenilikçi çözümler sunmaktadır.
Tarımsal gıda tedarik zincirinde gıda israfının en aza indirilmesi büyük önem taşımaktadır. Dijital teknolojilerin entegrasyonu, tedarik zinciri verimliliğinin artırılması ve gıda israfının azaltılması için büyük bir potansiyele sahiptir. Tarımsal gıda tedarik zincirinde dijital teknolojilerin kullanılması yoluyla gıda israfını azaltmak için aşağıdaki eylemler uygulanabilir:
1. Akıllı envanter yönetimi: Radyo Frekansı ile Tanımlama etiketleri, barkodlar ve sensörler gibi dijital teknolojiler envanteri gerçek zamanlı olarak izlemek için kullanılabilir. Bu, stok seviyelerinin, son kullanma tarihlerinin ve talep modellerinin belirlenmesini kolaylaştırır, böylece fazla envanter ve bozulma en aza indirir.
2. Tahmine dayalı analitik: Makine öğrenimi algoritmaları ve tahmine dayalı analitik, gıda ürünü talebinin öngörülmesini sağlayarak üretim planlamasını kolaylaştırır, aşırı üretimi en aza indirir ve aşırı envanterin neden olduğu bozulmayı önler.
3. Akıllı paketleme: Zaman-sıcaklık göstergeleri, tazelik sensörleri ve oksijen tutucular dahil olmak üzere akıllı ambalajların kullanılması, gıda ürünlerinin kalitesini ve tazeliğini etkili bir şekilde koruyabilir. Bu, gıda bozulmasından kaynaklanan kayıp ve israfın en aza indirilmesine yardımcı olur.
4. Gıda izlenebilirliği: Blok zincir teknolojisinin uygulanması, gıda ürünlerinin tüm tedarik zinciri boyunca izlenmesi için güvenli ve şeffaf bir sistemin kurulmasını sağlar. Bu, kontaminasyon kaynaklarının belirlenmesini kolaylaştırır ve ürün geri çağırmalarının neden olduğu israfı azaltır.
5. Bağış ve yeniden dağıtım: Dijital platformların kullanılması, fazla gıda tedariki ile hayır kurumları arasındaki bağlantıyı kolaylaştırarak israfın azaltılmasını sağlar ve savunmasız nüfuslar için gıda güvenliğini artırır.